Sennilega verður biðröð við héraðsdóm fljótlega.

Fyrning skulda á 2 árum er tvímælalaust skásta leiðin fyrir skuldara sem boðin hefur verið. Verði ekki boðið upp á aðrar betri lausnir á næstunni má reikna með að þúsundir manna labbi inn í Héraðsdómstóla á næstu mánuðum til að lýsa sig gjaldþrota, enda það eina rétta í stöðunni þegar búið er að gera fólk gjaldþrota í raun. En það er veruleikinn í þjóðfélagi þar sem skuldurum er boðið upp á þá einu lausn í vandræðum sínum að setja sérstakt stökkbreytingarþak á uppreikning lána. Þetta þak er miðað við 110% af verðmæti fasteignarinnar sem er á bak við skuldina, og skiptir þá engu máli hvort upphaflegt lán var 50% af verðmæti eða 70% eða 100%. Fyrir þá sem eitthvað kunna að reikna er auðvelt að finna út að ef þú skuldar 10% meira en þú átt þá ertu gjaldþrota. Og ef menn halda áfram að reikna þá er auðvitað skynsamlegra að lýsa sig gjaldþrota og losna úr snörunni á tveim árum en að eyða ævinni í að afla fjár fyrir banka sem kunna sér ekkert hóf í lánaokri og eru samt á hausnum.

Þess vegna hefur ríkisstjórnin núna val um tvær leiðir.

Annars vegar að gera ekkert meira fyrir skuldara sem nýta sér þá gjaldþrotaleiðina og flytja væntanlega í framhaldinu úr landi í 2-3 ár á meðan þeir bíða fyrningar á skuldunum. Þessi leið er ekki góð, hún er illskást fyrir skuldarann, en að öllu öðru leyti ömurleg fyrir þá og þjóðfélagið.

Hins vegar að fara þá einu leið sem fær er og skynsamleg til að takast á við skuldavandann. Hún er sú að stilla upp skuldastöðu einstaklinga á einhverjum tímapunkti skömmu fyrir hrun 2008 og framreikna skuldirnar frá þeim tíma m.v. launaþróun og kaupmáttarþróun. Því laun manna er nú það eina sem þeir hafa til að greiða skuldirnar. Með því móti axla bankarnir ábyrgðina á þróun lánanna sem þeir veittu. Skuldarinn situr eftir með að taka á sig áhættuna af verðsveiflum á fasteignamarkaði. Þannig er áhættunni af fasteignaviðskiptum dreyft með sanngjörnum hætti á milli lántaka og lánveitanda. Og með þessu móti fá bankarnir það sem þeir eiga kost á að fá til baka af þessum fasteignalánum. Það þýðir ekkert að teygja og toga lánin með alls konar hókus pókus aðferðum eins og allir eru að leggja til upp í einhver 110% af verðmæti eignanna. Það virkar ekki. Það er prinsippatriði fyrir skuldara að fá að greiða til baka það sem tekið var að láni án þess að lánunum sé stökkbreytt þvert á forsendur sem miðað var við þegar lánin voru veitt. Allt annað er bara bull. Allt annað virkar ekki.

Ef þessi leið er ekki farin munu skuldarar senn standa í biðröð við Héraðsdóm til að lýsa sig gjaldþrota. Það er langhagkvæmasta lausnin sem er nú í boði.

Ég er alltaf jafn undrandi á að hlusta á alls konar fræðinga og sérfræðinga og lausnara og stjórnmálamenn á hverjum degi sem halda að þeir séu að tala fyrir lausnum með því að tala fyrir sértækri skuldaaðlögun þar sem reynt er að búa til einstaklingsbundar lausnir sem miða að því að skuldarinn greiði eins mikið og hann getur mögulega. Allar slíkar lausnir eru bara móðgun við almenning. Lausnin á skuldavandanum er að strika yfir stökkbreytingarnar og verðtryggingua og tengja lánina við launa- og kaupmáttarþróun. Menn þurfa að skilja að skuldarar borga bara skuldirnar með tekjunum sem þeir afla. Ef þeim er sagt að borga meira eða að halda áfram að borga án þess að skuldirnar lækki nokkurn tíma þrátt fyrir afborganir, þá fara menn bara úr landi og lýsa sig gjaldþrota.

Þeir sem fjalla um lausnir á þessu máli verða að byrja á að átta sig á hvað er hægt og hvað ekki. Það er ekki hægt að gera þjóðina að skuldaþrælum nema að setja hana í hlekki. Hún fer annars bara úr landi. Þess vegna er 110% skuldaþakið engin lausn. Það er bara aðferð sem rekur fólk úr landi, rekur það á flótta.

Skuldir fyrnist á tveimur árum