Vonandi upphafið að því að taka upp nýtt tungumál á Íslandi.

Mér líst vel á þessa tungumálamiðstöð, ef hægt er finna nóga peninga í að byggja þetta upp. Reyndar er kostnaðaráætlunin augljóslega í lægri mörkunum, kostnaður við hús af þessari stærð verður trúlega 1.200-1.500 milljónir.

Og það er brýnt verkefni sem býður þessarar tungumálamiðstöðvar. Það er að kanna kosti þess og galla á faglegan hátt að skipta íslenskunni út fyrir annað og skiljanlegra tungumál.

Í mínum huga er það engin spurning að Íslendingar verða á næstu árum að taka ákvörðun um hvaða tungumál þeir ætla að tala í framtíðinni og koma því svo í framkvæmd að innleiða það tungumál sem þeir velja sér. Það gengur ekkert til frambúðar að halda þjóðinni í átthagafjötrum íslenskunnar sem enginn talar lengur nema Íslendingar þó hún hafi eitt sinn verið alþjóðlegt tungumál. Þó okkur þyki þetta fallegt tungumál og að við getum mörg hver lesið fornrit af því tungumálið hefur svo lítið breyst á löngum tíma þá er staðreyndin sú að tími íslenskunnar er liðinn rétt eins og tími torfbæjanna sem þjóðin bjó í og hesta sem samgöngutækis og sóðaskaparins sem viðhélt sullaveiki í Íslendingum öldum saman. Íslenskan er bara hluti af þessari menningu. Nú höfum við steinhús og bíla og étum ekki lengur úr sama aski og heimilishundarnir. Og nú vantar okkur bara að klára þróun landsins yfir í nútímann með því að taka aftur upp alþjóðlegt tungumál.

Mér sýnist að efst á listanum yfir álitleg tungumál séu kínverska og enska, af þeirri augljósu ástæðu að þetta er málin sem flestir tala í heiminum í dag. Enskan er hins vegar álitlegri að því leitinu að fjölmargir Íslendingar tala nú þegar hrafl í henni og hún notar sama ritmál og við þekkjum í dag. Kínverskan hefur þá galla að sárafáir Íslendingar tala hana og þar að auki notast hún við gjörólikt ritmál, táknmál en ekki stafrófið sem við þekkjum og notum. Þá er enskan það tungumál sem breiðist hraðast út í heiminum, það er kostur fyrir þá sem vilja eiga kost á samskiptum við sem flesta aðra jarðarbúa.

En vonandi kemst þessi tungumálamiðstöð í gang sem fyrst. Það er gaman að stofnun Vigdísar Finnbogadóttur skuli standa fyrir þessu og það væri í góðum takti við áhuga Vigdísar á tungumálum og menningu annarra þjóða ef þessi stofnun tæki sér fyrir hendur það þarfa verkefni að undirbúa innleiðingu nýs tungumáls á Íslandi.

Reisa tungumálamiðstöð

Athugasemdir

[Kolbrún Stefánsdóttir, 20.6.2010 kl. 06:53]

Alveg eins og talað út úr mínu hjarta. Tungumálið er eitt af átthagafjötrum þjóðarinnar þó margir rugli því saman við sjálfstæði hennar og menningu. Hvort við tökum enskuna eða eitthvert norðurlandamálið skal ég ekki dæma núna en skynsamlegast er auðvitað og nærtækast enskan. Ég efast þó um að Vigdís sé sammála okkur eða helstu menntahaukarnir :) Kveðja Kolla.

[Sigurður Árnason, 20.6.2010 kl. 07:29]

Alveg sammála þar sem íslenskan er tímaskekkja. Samskipti skipta mestu máli í dag og því væri því ekkert til fyrirstöðu að taka upp enskuna. Þú getur gleymt kínverskunni þar sem hún er einfaldlega bara notuð innan takmarkaðs málsvæðis og gagnast manni ekki nema innan Kína, Taívans og Singapúrs sem myndi gera hið útbreidda mál frönskuna að álitlegri kosti. Við ættum að koma af stað upptökuferli enskunnar sem fyrst og byrja á því gera hana að kennslumáli innan grunnskólanna og menntaskólanna. Notast er við enskar kennslubækur að mestu innan háskólanna nú þegar þar sem fáar á íslensku eru við hendi.

[Óskar Arnórsson, 20.6.2010 kl. 08:11]

Algjörlega sammála! íslenskan einangrar þjóðina frá öðrum. m'er líst best á ensku þar sem það er langríkasata málið, alla vega af þeim sem ég þekki...

[Einar Steinsson, 20.6.2010 kl. 09:21]

Sé ekki alveg vandamálið, Íslendingar í dag vaxa upp meira og minna tvítyngdir á Íslensku og Ensku sem er hið besta mál og það er þróun sem á að ýta undir. Hvort Íslenskan lifir síðan af eða ekki á bara að láta tímann um, gagnslaus tungumál deyja út af sjálfu sér og ef Íslenskan er eitt af þeim þá kemur það bara í ljós.

Hins vegar á að skipta hið snarasta um þriðja tungumálið, dönskunám er tímaskekkja og í stað þess að vera kenna dönsku á að kenna t.d. Þýsku, Frönsku eða Spænsku. Hvert þessara þriggja sem er opnar fyrir fólki miklu stærra málsvæði heldur en Danska og erlend tungumál á að kenna til að hafa gagn af þeim ekki vegna nostalgíu. Samskiptin við norðurlöndin fara hvort eð er að stórum hluta á Ensku. Spænska hins vegar opnar t.d. heila heimsálfu (S-Ameríku) og stóran hluta af Evrópu (hluta sem Íslendingar sækja mikið í) og auðveldar vegna skyldleika áframhaldandi tungumálanám í Ítölsku og Frönsku.

[Rebekka, 20.6.2010 kl. 10:22]

Ég verð að vera sammála Einari hérna, ég skil ekki af hverju þú vilt láta "henda" íslenskunni algerlega.  Það er nákvæmlega ekkert sem hindrar fólk í að tala tvö tungumál, jafnvel fleiri!  Ef t.d. góð enskukennsla samhliða íslenskukennslu hæfist strax í 1. bekk grunnskóla, þá væru börnin afar fljót að tileinka sér bæði tungumálin.  

Og talandi um fjötra, þá má alveg henda út dönskukennslunni, sem er ekkert nema úrelt arfleifð af "sambandi" Dana og Íslendinga á öldum áður.  Tökum frekar upp kennslu á tungumáli sem gagnast betur á alþjóðavettvangi.

[Óskar Arnórsson, 20.6.2010 kl. 10:44]

Ef Danska er úrelt þá er íslenska forngripur. Það er bara úrelt stolt að halda í mállýsku sem engin talar nema eyjarskeggjar sjálfir...svo fylgir málið ekki eðlilegri þróun. Það er ekki hægt að gera sig skiljalegan um suma hluti á íslensku t.d. og nám í sumum efnum verður að fara fram á erlendum tungumálum því orðin eri ekki til á Íslensku...

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 11:15]

Þetta er eitt af því arfavitlausasta sem ég hef lesið nýlega. Íslendingar eiga að tala íslenzku sín á milli og svo læra öll hin aðaltungumálin reiprennandi. Því miður hefur skort mikið á að íslendingar geti talað ensku. Framburðurinn vefst fyrir þeim og flestir tala ensku með íslenzkum framburði og með íslenzkri málfræði, sem hljómar alveg hörmulega. Þetta er ekki sízt áberandi hjá meginþorra þeirra sem kynna efni í sjónvarpi og útvarpi og hjá sumum starfsmönnum sjónvarpsstöðva sem eru að taka erlenda gesti viðtali, t.d. Sigmar. Ef allir Íslendingar færu allt í einu að tala ensku með íslenzkum framburði, myndi ég ekki hætta að æla.

Það er ekki spurning að það eigi að efla tungumálavitund barna og unglinga með því að kenna betur erlend tungumál og byrja fyrr og auk þess að fræða um uppbyggingu nokkurra mjög framandi tungna og hlutverk tungumála yfirleitt í tjáskiptum og menningu þjóðarbrota.

En fyrst og fremst þurfa börn og unglingar að kunna að tala og skrifa íslenzku rétt. Síðan á að kenna þeim ensku (vel) og spænsku/ítölsku um 7 - 8 ára aldur, síðan eitt Norðurlandamál, t.d. sænsku/norsku og síðan þýzku ef vill. Til þess að fá fleiri tíma fyrir tungumálakennslu, má henda út óþarfa eins og kristinfræðikennslu. Það er rétt, að danska sé ekki gott tungumál fyrir Íslendinga vegna erfiðs framburðar. Heldur ekki franska, sem er nær ómögulegt fyrir útlendinga (þ.e. ekki-frönskumælandi) að læra rétt. 

Ef íslenzkunni yrði varpað fyrir róða, sem er eins líklegt og að djöfullinn fái frostbit, væru það alvarleg mistök. Írar glötuðu á sínum tíma eigin tungumáli, írskunni, og tóku upp tungumál kúgaranna, enskuna, sem voru mistök að mínu mati. Sama á við um margar mállýzkur sem deyja út ár hvert í heiminum þar eð þjóðarbrotin eru þvingaðar til að tala annað en þeirra eigin móðurmál.

[Einar Steinsson, 20.6.2010 kl. 11:15]

Danska er úrelt sem erlent tungumál til að kenna ekki sem tungumál í sjálfu sér, fyrir Dani er hún hreint ekkert úrelt. Það að ætla að henda út tungumáli með einhverju valdboði er heimskuleg aðgerð, tungumál eru "lifandi" og deyja að sjálfu sér ef það er ekki lengur þörf fyrir þau.

Hvað varðar að ekki sé hægt að gera sig skiljanlegan um hugtök í sérhæfðum efnum er það vandamál sem er þekkt í öllum tungumálum jafnvel risatungumálum eins og t.d. Þýsku. Það vandamál er auðleysanlegt með því að t.d. taka upp orð úr öðrum tungumálum og aðlaga þau að málfræði þess tungumáls sem þú talar. Þýskumælandi þjóðir eru frekar stífar og ósveigjanlegar þegar kemur að því að tala önnur tungumál en það hindrar þá samt ekki í að innleiða ný hugtök úr öðrum tungumálum eins og Ensku og Frönsku ef það hentar. Ef menn geta ekki tjáð sig á sínu tungumáli um sitt fag er það frekar dæmi um aulaskap og leti heldur en það að tungumálið sé ónýtt.

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 11:24]

Annars verður nú fróðlegt að athuga með þessa tungumálamiðstöð eftir ca. 4 -5 ár til að sjá hvort einhverju hefur verið áorkað. Þessi miðstöð mun tvímælalaust vera tengd UNESCO og ég hef alltaf haft miklar efasemdir um allt sem tengist SÞ, þar eð skilvirknin er yfirleitt rétt rúmlega núll. Þessi ranghugmynd embættismanna tengdum SÞ og stjórnmálamanna, að fjöldi ráðstefna og fjöldi alþjóðadaga leysi ein og sér einhver vandamál, er hrein firra.

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 11:51]

Í sambandi við það sem Einar skrifaði, þá er það rétt, að stærsta vandamál íslenzkunnar hefur tvímælalaust verið að íslenzka tæknileg fagorð svo vel fari. Í því tilfelli að nýyrðið er svo afkáralegt að engu tali taki, þá notar fólk einfaldlega alþjóðlega orðið í staðinn og hefur það gefizt vel í flestum tilfellum. Maður á eðlilega ekki að vera svo öfgasinnaður í sambandi við íslenzkuna að það bitni á tjáskiptum eða öðru.

Markmið tungumáls er fyrst og fremst að gera fólki kleift að hafa gáfuleg samskipti sín á milli og til að miðla þekkingu eða fróðleik, og ef tungumálið hefur flókna málfræðilega uppbyggingu (sbr. íslenzku, þýsku, spænsku, rússnesku o.fl.) þá er það bónus á margan hátt. Hins vegar getur tungumál, sem hefur misst mestallan málfræðilegan strúktúr í þróun sinni, haft aðra yfirburði, t.d. enska. Þessir kostir sem enskan hefur er eina af ástæðunum fyrir því að það er eina alvöru alþjóðatungumálið í heiminum.

[Óskar Arnórsson, 20.6.2010 kl. 12:04]

Íslenskan ekki beint rétta málið til að beita gáfum af neinu tagi á alltof marga málaflokka. Það er sagtt.d. að ekki sé möguleiki á að ræða eðlis og efnafræði á Íslensku. Þerapíumál, tilfinningahugtök og skyld efni eru bara fáranleg á íslensku ef þau eru þá yfirleitt til. Það er ekki málfræðin sem gerir mállýski þægilega heldur orðafjöldi og meining orða...íslenska er úrelt mál. Það er bara svo mikið tilfinningamál að þetta er stirt í umræðu af viti...aðalvandamálið er að fólk verður einangrað af sjálfu málinnu.

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 12:28]

Þú hefur bæði rétt og rangt fyrir þér, Óskar. Persóna sem aðeins kann íslenzku (eða aðeins sitt eigið móðurmál svona almennt) er frekar einangruð, þótt Guddu í Ytra-Koti hafi nú verið nokkuð sama um það. Ef líkja má einangrun við herbergi með mörgum læstum dyrum, þá hefur manneskja með lyklakippu möguleika á því að sleppa út með því að burðast til að stinga amk. einum lykli í rétta skrá. Þ.e.a.s. manneskja sem kann sitt eigið mál vel er ekki einangruð ef hún lærir önnur tungumál. Hennar eigin mál, sama hversu flókið það er, háir henni ekki, frekast þvert á móti.

Hefurðu athugað það, Óskar, að ein af ástæðunum fyrir því að Íslendingar eiga auðvelt með að læra spænsku, öfugt við Dani er einmitt vegna þess að íslenzkan hefur flóknar beygingar eins og spænskan. Önnur ástæða er að sjálfsögðu framburðurinn, en það er önnur saga.

Að vísu hef ég einfaldað hlutina þó nokkuð. Því að eins og í öllu öðru þá er fólk misjafnlega fært um að læra erlend tungumál. Það er ekki öllum gefið. Sumir geta heldur aldrei lært efnafræði eða stærðfræði en eiga auðvelt með að læra tungumál og öfugt.

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 12:30]

... og enn aðrir geta aldrei lært neitt af viti, og liggja þar fjölmargar ástæður að baki.

[Einar Steinsson, 20.6.2010 kl. 13:13]

Ég er búinn að búa í Þýskumælandi landi í nokkur ár og það er enginn vafi í mínum huga að það að hafa að móðurmáli tungumál með flókna málfræði og erfiðan framburð hefur komið sér mjög vel við að tileinka mér annað flókið tungumál eins og þýskan er. Fyrir enskumælandi fólk er þetta miklu óskiljanlegra og erfiðara að læra vegna þess hve einföld enskan er.

[Jón Pétur Líndal, 20.6.2010 kl. 13:56]

Sæl öll og takk fyrir líflegar umræður.

Eitt af því sem við verðum að gera okkur grein fyrir á Íslandi í dag er að um 10% þjóðarinnar talar litla eða enga íslensku. Hingað hefur á undanförnum árum flust fjölmargt fólk frá öðrum löndum, Thailandi, Póllandi, Lettlandi, Litháen o.fl. löndum sem talar ýmist enga eða mjög bjagaða og takmarkaða íslensku. Á þessum tímum þegar menn kalla lönd heimsþorp og allt gengur út á að taka þátt í heimsmálunum m.a. með fjölmenningarlegu samfélagi eins og það er kallað á fínni íslensku, þá þurfum við að geta boðið fólki sem hingað flytur upp á almennilegt tungumál. Íslenskan er því miður ekki það tungumál. Og nú er íslenskan orðin ein aðalundirrót rasisma og mismununar á Íslandi. Þessir útlendingar sem við höfum viljað fá að vinna fyrir okkur í fiski og byggingariðnaði og þjónustustörfum ýmiss konar eru oft downgradeaðir (á enskuslettri íslensku) og margir bölva þessum andskotans útlendingum sem geta ekki talað íslensku. Ég hef nú stundum minnt menn á að kannski er vandamálið það að við skulum enn tala íslensku frekar en að það sé vandamál að útlendingarnir hér tali hana ekki.

En þessi hluti Íslendinga sem er aðfluttur og talar ekki íslensku hefur farið ört stækkandi undanfarin ár og þannig verður þróunin áfram hvort sem okkur líkar betur eða verr, þó eitthvað bakslag sé í henni í augnablikinu. Þetta er ein af ástæðum þess að við þurfum að huga alvarlega að tungumálalegri framtíð okkar.

[Emil Hannes Valgeirsson, 20.6.2010 kl. 13:57]

Tölum og skrifum endilega áfram íslensku okkar á milli. Það er hinsvegar nauðsynlegt að skilja og geta tjáð sig á ensku út í hinum stóra heimi. Framburðurinn er ekkert aðalatriði, þjóðir heimsins tala enskuna með sínum hætti og ekkert að því svo lengi sem menn geta gert sig skiljanlega.

[Vendetta, 20.6.2010 kl. 14:08]

Jón, það er ekki hægt að útmá rasisma með því að útmá íslenzkuna. Það sem þarf til er hugarfarsbreyting rasistanna. Rasistar/útlendingahatarar eru yfirleitt þröngsýnt og heimskt fólk, sem sjálft er takmarkað og veit af því. Fólk sem er ósátt við eigið dugleysi og lætur það bitna á öðrum.

Það er ekkert samband milli annars vegar viljans til að varðveita tungumál og sjálfstæði þjóðríkja og hins vegar útlendingahaturs heimskra Íslendinga.

[R, 20.6.2010 kl. 15:53]

Þessi tillaga er eitt það vitlausasta sem ég hef nokkurn tíman heyrt. Það eru forréttindi að skilja og tala íslensku. Tungumál forfeðrana.

.

Á íslensku er til orð yfir allt, það ku vera einstakt í þessum heim í dag. Heimspeki tungunnar ristir margfalt dýpra heldur en sem dæmi hin einfalda enska.

[Jón Pétur Líndal, 20.6.2010 kl. 18:15]

Sælir. Besta leiðin til að útrýma eða allavega draga úr rasisma er að fólk skilji hvort annað betur. Ég segi nú ekki að rasismi á Íslandi sé íslenskunni að kenna, en hún ýtir undir hann. Og það verða menn bara að viðurkenna að í ýmis störf og stöður tökum við íslenskumælandi fólk fram yfir það sem talar ekki íslensku. Það er leiðinda mismunum sem stafar bara af tungumálinu.

Íslenskan er ekkert svo voða sérstök á annan hátt en að það eru eiginlega bara Íslendingar sem tala hana. Það er eina sérstaðan. Þessi mýta að þetta sé fullkomnasta mál í heimi er álíka vitlaus og það að allar fallegustu konur í heimi séu íslenskar.

Ég er svo sem ekkert að fordæma íslenskuna en við verðum að fara að opna augun og skoða málið á raunsæjan hátt.

[Bjarni (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 00:24]

Rasismi er auðvitað ekki íslenskunni að kenna. Það að aðhyllast eða vera stoltur af menningarsamfélagi sínu, er eitthvað sem flest fólk á sameiginlegt, sama hvar eða hvaðan það er. T.d. margir bandaríkjamenn eru hreyknir af sjálfum sér rétt eins of pakistanar, ítalir, eða íslendingar. Ég tel persónulega að þetta sé mannlegt eðli, sem í sjálfu sér er ekki neitt vandamál. Ef fólk byrjar aftur á móti að líta niður á, eða jafnvel öfunda, önnur menningarsamfélög, þá er það rasismi í mínum augum. Það að einhverjir tali Íslensku hefur að ég tel ekkert með málið að gera. Í staðinn þarf að kenna fólki skilning, umburðarlyndi, og umhyggju gagnvart öðrum einstaklingum óháð bakrunna ef það á að koma í veg fyrir rasisma. Ég held þó einnig að það verði því miður æði erfitt að útræta rasisma. Og því miður þá tel ég að íslenska, írska, baskneska, trúarbrögð, o.s.frv. breyti litlu þar um.

[Óskar Arnórsson, 21.6.2010 kl. 03:35]

Rasismi er ekki íslensku að kenna. Rasismi er þekkingarleysi og einangrun að kenna. Og einangrun er íslenskunni að kenna. Það væri hið besta mál að taka uoo nýtt tungumál.

[Snjókaggl (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 11:08]

Það væru nú meiri vitleysan að leggja niður móðurmálið okkar fyrir ensku sem flest allir Íslendingar kunna nú þegar.

Ég myndi nú líka segja að við séum ekki einangruð útaf tungumálinu sem við tölum heldur frekar að við erum umkringd sjó.

Ég ætla mér allavega að halda í gullmolann sem er íslenskan og kenna mínum börnum og barnabörnum, mér finnst æðislegt að tala tungumál sem aðeins um 300.000 manns tala og  getað spjallað við vini og vandamenn staddur í útlöndum án þess að nokkur maður skilji hvað fer okkar á milli.

Ef ykkur væru nú alvara með þetta afhverju skrifið þið ekki póstana ykkar á ensku... eða kínversku?

Þið getið byrjað hvenær sem þið viljið, ég ætla allavega ekki að taka þátt.

[Vigdís Ágústsdóttir (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 21:31]

 TUNGAN er þjóðin, takk

[Óskar Arnórsson, 21.6.2010 kl. 23:09]

Tungumálið er ekki þjóðin Vigdís. Langt frá því.

[Kolbrún Stefánsdóttir, 22.6.2010 kl. 08:40]

Tungan þjóðin . Langt því frá eins og Óskar segir. Ég var að lesa bókina Harmur englanna eftir Jón Kalman Stefánsson. Þar er menningin og sagan eins og ég upplifi hana og þar var ekki mikið talað.  Þá var hver setning mögnuð einmitt vegna þess að það var ekki mikið talað ... Þetta er algerlega æðisleg bók. Endilega lesa hana. Snilldarverk. Kveðja Kolla.

[Snjókaggl (IP-tala skráð) 22.6.2010 kl. 15:04]

"Og það verða menn bara að viðurkenna að í ýmis störf og stöður tökum við íslenskumælandi fólk fram yfir það sem talar ekki íslensku. Það er leiðinda mismunum sem stafar bara af tungumálinu."

Jón Pétur Líndal, 20.6.2010 kl. 18:15

Mér finnst nú ekkert meira sjálfsagt að útlendingar sem flytja hingað til lands og eru að sækja um afgreiðslustöður eða eitthvað því um líkt læri íslenskuna.

Það er spurning hvernig manni væri tekið í Frakklandi að reyna að afgreiða frakka talandi ensku.

Það geta allir lært íslensku ef þeir vilja, það er kannski erfitt en það er nú eitthvað sem flest allir þurfa að takast á við ef þeir eru að flytja til útlanda.

[Óskar Arnórsson, 22.6.2010 kl. 20:34]

Það á að velja nýtt tungumál. Sem betur fer kenndi ég ekki börnum mínum íslensku...